به گزارش پایگاه علمی خبری دانه، جیمز واتسون، زیست شناس سرشناس آمریکایی و یکی از کاشفان ساختار DNA درگذشت.
جیمز واتسون، زیست شناس سرشناس آمریکایی که پیشتر در سال 1962 به همراه موریس ویلکینز و فرانسیس کریک، برای شناسایی ساختار مارپیچ دوگانه DNA موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد، چندی پیش در 97 سالگی درگذشت.
خبرگزاری آسوشیتدپرس پس از درگذشت جیمز واتسون، طی گزارشی در 8 نوامبر، به این کشف بزرگ پرداخته و نوشته است: ” هنگام این کشف بزرگ، واتسون جسور و جوانِ اهل شیکاگو تنها ۲۴ سال داشت؛ این کشف او را برای دههها به یکی از چهرههای اسطورهای علم بدل کرد. اما در سالهای پایانی عمرش، بهدلیل اظهارنظرهای نژادپرستانه مثل بهره هوشی کمتر سیاهپوستان نسبت به سفیدپوستان، با محکومیت عمومی و محرومیتهای حرفهای روبهرو شد.
واتسون همراه با فرانسیس کریک و موریس ویلکینز، در سال ۱۹۶۲ جایزه نوبل پزشکی را برای کشف این حقیقت دریافت کرد که مولکول DNA ساختاری مارپیچ دوتایی دارد: دو رشته که به دور یکدیگر میپیچند و شکلی شبیه نردبانی بلند و آرامپیچیده میسازند. این کشف در لحظه، نشان داد اطلاعات ژنتیکی چگونه ذخیره میشود و سلولها در زمان تقسیم چگونه DNA خود را کپی میکنند؛ فرآیندی که با باز شدن دو رشته مانند زیپ آغاز میشود.
مارپیچ دوتایی خیلی زود فراتر از آزمایشگاهها رفت و به نمادی جهانی از علم بدل شد؛ از آثار سالوادور دالی گرفته تا تمبرهای پستی بریتانیا.”
واتسون بعدها درباره این کشف گفته بود: “من و فرانسیس کریک کشف قرن را انجام دادیم، این کاملاً روشن بود.” با این حال اضافه کرده بود: “هرگز نمیتوانستیم پیشبینی کنیم که تأثیر این کشف بر علم و جامعه چقدر انفجاری خواهد بود.”
او در پاییز ۱۹۵۱، در حالیکه دکترای خود را در ۲۳سالگی گرفته بود، به دانشگاه کمبریج رفت و با فرانسیس کریک آشنا شد. همکاری این دو، که خود “عشق فکری در نگاه اول” نامیدش، سبب کشف ساختار DNA شد؛ البته با کمک دادههای پرتو ایکس از پژوهشهای روزالین فرانکلین.
بر اساس شرح خبرگزاری آسوشیتدپرس، این کشف امروزه در کنار نظریه تکامل داروین و قوانین ژنتیک مندل، یکی از سه دستاورد بزرگ تاریخ زیستشناسی دانسته میشود.
این زیست شناس سرشناس اما همیشه هم محبوب نبود؛ وقتی که در سال ۲۰۰۷ با اظهارنظرهایی نژادپرستانه در مجله Sunday Times خشم عمومی را برانگیخت از سمت خود در آزمایشگاه معروف ” Cold Spring Harbor lab ” نیویورک تعلیق شد. هرچند عذرخواهی کرد، پس از مدت کوتاهی بازنشسته شد. در سال ۲۰۱۹ هم، وقتی در مستندی گفت دیدگاهش تغییر نکرده، همان مؤسسه تمام عناوین افتخاریاش را پس گرفت.
دکتر Francis Collins، رئیس وقت مؤسسه ملی سلامت آمریکا، دربارهاش گفت: “واتسون ترکیبی از نبوغ علمی و اظهارنظرهای توهینآمیز بود. دیدگاههای او درباره نژاد عمیقاً اشتباه و دردناک بود. ای کاش نگاهش به انسانیت به اندازه بینش علمیاش روشن بود.”
با این همه نمی توان خدمات بزرگ جیمز واتسون به جامعه بشری را نادیده گرفت. کشف او و همراهانش به حدی جدی است که بسیاری آنان را کاشفان راز حیات مینامند.
