وبسایت علمی (NewScientist) در گزارش تازه خود به تاریخ 12 آذر ماه مینویسد: ممکن است شکلگیری ماه در ابتدای تاریخ زمین حاصل سه برخورد بزرگ باشد. به گزارش پایگاه علمی خبری دانه، در گزارش تازه وبسایت علمی (NewScientist) به قلم جاناتان اوکالاهان (Jonathan O’Callaghan) به احتمالات دیگر درباره پیداش ماه پرداخته شده است. در این گزارش آمده است:
” به طور سنتی این تصور وجود دارد که ماه در اثر یک برخورد عظیم شکل گرفته است اما مدل سه برخوردی شاید منطقیتر است. برخوردهای متعدد روی زمین شاید بهتر بتواند منشأ ماه را توضیح دهند تا یک برخورد غولآسا که ۴.۵ میلیارد سال پیش رخ داده است و حتی میتواند به حل یکی از بزرگترین معماهای آن کمک کند.
یافتن منشأ دقیق ماه دشوار است؛ ایده غالب این است که ماه در اوایل تاریخ منظومه شمسی و پس از برخورد زمین با یک جرم غولپیکر هماندازه مریخ که سیاره تیا (Theia) نام دارد و احتمالاً نزدیکتر به خورشید نسبت به محل فعلی زمین شکل گرفته، بهوجود آمده است. این برخورد، تودههای بزرگی از مواد را به فضا پرتاب کرد که در نهایت در زمانی که مواد اطراف خورشید آشفتهتر بود و برخوردها بسیار رایجتر، به هم پیوست و قمر بزرگی که امروز میبینیم را ساخت.”
اما زمین و ماه از نظر ترکیب شیمیایی شباهتهای شگفتانگیزی دارند؛ موضوعی که این مدل را کمی پیچیده میکند، زیرا انتظار میرود ماه مواد بیشتری از سیاره تیا نسبت به زمین حفظ کرده باشد. فیلیپ کارتر (Philip Carter) از دانشگاه بریستول در این باره میگوید: این یک مشکل بزرگ برای مدل کلاسیک است.
فیلیپ کارتر و همکارانش پیشنهاد میکنند که یک زنجیره از برخوردها با زمین طی چند میلیون سال شاید بهتر بتواند توضیح دهد چرا زمین و ماه از نظر ترکیب تا این حد مشابهاند. آنها نشان میدهند که سه برخورد بزرگ یا بیشتر در اوایل منظومه شمسی با اجرامی در اندازههایی از حدود اندازه فعلی ماه تا نزدیک به اندازه مریخ میتواند منشأ ماه امروزی را توضیح دهد.
در این سناریو، هر برخورد یک قمر کوچک در مدار زمین تولید میکند. طی هزاران سال، این قمرهای کوچک تحت تأثیر گرانش، بهتدریج به هم نزدیک شده و یکی میشوند. فیلیپ کارتر میگوید: آنها یکدیگر را جذب میکنند و با هم برخورد میکنند. بسیار بعید است که یک منظومه پایدار با چند قمر بزرگ باقی بماند.
البته مدلهای پیشین نیز منشأ چندبرخوردی برای ماه مطرح کرده بودند، اما به تعداد بسیار بیشتری برخورد نیاز داشتند (تا حدود ۲۰ برخورد) این پژوهشگر در این باره میگوید: بعد از سه برخورد، ما بهاندازه کافی جرم وارد مدار میکنیم تا یک ماه کامل تشکیل شود.
رابرت سیترون (Robert Citron) از پژوهشکده جنوب غرب (Southwest Research Institute) در کلرادو باور دارد که داشتن برخوردهای کمتر «میتواند بهتر باشد»، زیرا هرچه تعداد برخوردها بیشتر باشد، احتمال اینکه قمرهای کوچک موجود از مدار زمین خارج شوند و مانع تشکیل ماه شوند، بیشتر است. با این حال، افزایش تعداد برخوردها به نزدیکی ترکیب شیمیایی زمین و ماه کمک میکند و توضیح بهتری از آنچه امروز میبینیم ارائه میدهد. او میگوید: «وقتی چند برخورد دارید، در واقع ترکیب بیشتری از این اجرام را میانگین میگیرید.»
براساس این گزارش درک نحوه شکلگیری ماه اهمیت زیادی دارد، زیرا منظومه زمین- ماه غیرمعمول است. این پژوهشگر میگوید: «این یک قمر منحصربهفرد است. نسبت به زمین بسیار بزرگ است؛ در حالی که قمرهای مریخ بسیار کوچکاند و قمرهای سیارات غولپیکر نیز در مقایسه با سیاره خود اندازه ناچیزی دارند.»
همچنین او باور دارد که مدلسازی پیچیدهتری لازم است تا مشخص شود کدام ایده درست است؛ از جمله شبیهسازی شدت برخوردهای زمین و مقدار موادی که به فضا پرتاب میشود. او میگوید: «محاسبه همه چیز با جزئیات هنوز واقعاً دشوار است. شخصاً مدل چندبرخوردی را بیشتر از مدل کلاسیک تکبرخوردی ترجیح میدهم.»
