پدرخوانده‌ی هوش مصنوعی برنده‌ی نوبل فیزیک ۲۰۲۴

آکادمی سلطنتی علوم سوئد در یک کنفرانس خبری در استکهلم اعلام کرد که جان هاپفیلد و جفری هینتون دو برنده‌ی نوبل فیزیک ۲۰۲۴ هستند.

«حدسم این است که بین پنج تا ۲۰ سال دیگر احتمالاً هوش مصنوعی به جایی می‌رسد که می‌تواند کنترل امور را در دست بگیرد،» – هینتون، برنده نوبل فیزیک ۲۰۲۴

برندگان نوبل فیزیک امسال پروفسور جان هاپفیلد (John Hopfield) ۹۱ ساله، استاد دانشگاه پرینستون در ایالات متحده و پروفسور جفری هینتون (Geoffrey Hinton) ۷۶ ساله، استاد دانشگاه تورنتو در کاناداست که مبلغی برابر با ۱۱ میلیون کرون سوئد (چیزی حدود شصت و شش میلیارد تومان) را به صورت مشترک برنده شده‌اند.

واکنش هینتون به دریافت جایزه نوبل فیزیک

پروفسور هینتون، که ملیتی بریتانیایی-کانادایی دارد و از قضا مشهور به «پدرخوانده‌ی هوش مصنوعی»، گفته باورش نمی‌شد که نوبل فیزیک را به او داده باشند. داریم از کسی حرف می‌زنیم که در سال ۲۰۲۳ از گوگل استعفا داده و درباره خطرات ماشین‌هایی که احتمالاً از انسان‌ها هوشمندتر شوند هشدار می‌داد. ولی برعکس چیزی که هشدارش را می‌داده یعنی توسعه‌ی صنعت هوش مصنوعی به او نوبل داده‌اند.

«شگفت زده‌ام، حتّی فکرش را هم نمی‌کردم!» – هینتون

جفری هینتون در روز سه‌شنبه گفت، از ChatGPT4 استفاده می‌کند اما همه‌ی جواب‌هایی که می‌گیرد درست نیستند. باید بدانید که تحقیقات پیشگامانه‌ی هینتون در زمینه شبکه‌های عصبی، راه را برای وجود سیستم‌های هوش مصنوعی فعلی مانند ChatGPT هموار کرده ولی انگار فعلاً نتوانسته نظر او را جلب کند.

دستاورد دکتر هینتون چه بود؟

در حوزه‌یِ هوش مصنوعی، شبکه‌های عصبی سامانه‌هایی هستند که شبیه مغز انسان عمل کرده و اطلاعات را به‌صورت یادگیری و پردازش می‌کنند. این شبکه‌ها به هوش مصنوعی امکان می‌دهند که مانند انسان‌ها از تجربه یاد بگیرند، فرآیندی که به‌اش می‌گویند یادگیری عمیق. کار هینتون هم دقیقاً توسعه‌ی روشی بود که می‌تواند مستقلاُ ویژگی‌های بارزی را در داده‌ها تشخیص بدهد و عناصر خاص در تصاویر را شناسایی کند.

 چرا این روش انقلابی در هوش مصنوعی است؟ 

یادگیری ماشین پایه‌ی اصلی صنعت هوش مصنوعی است، چرا که آموزش کامپیوتر برای تولید و توسعه اطلاعات را پِی‌ریزی می‌کند. و اگر دستاوردهای او نمی‌بود، نه ترجمه‌های هوش مصنوعی را می‌داشتیم و نه  چت‌بات‌ها و بهینگی جست و جو در وب و نه ویرایش تصاویر در گوشی‌های همراه!

خبرنگاران از جفری هینتون پرسیدند که آیا از کارش پشیمان است؟ در پاسخ آن‌ها گفت که اگر به گذشته بازگردد دوباره همان کار را انجام می‌دهد.

دستاورد پروفسور هاپفیلد چه بود؟

نوبتی هم باشد نوبت پروفسور جان هاپفیلد ۹۱ ساله‌ست که روش «حافظه‌ی تداعی‌گر» را توسعه داده که می‌تواند الگوها و تصاویر را ذخیره و بازسازی کند. مشابه با مکانیسمی که مغز انسان با استفاده از کلمات مرتبط اما ناقص، واژه‌های گمشده را به خاطر می‌آورد.

آکادمی نوبل برخی از کاربردهای حیاتی کار دو دانشمند را فهرست کرده است:

• بهبود مدل‌سازی آب‌وهوا،
•  توسعه سلول‌های خورشیدی 
• و تحلیل تصاویر پزشکی.

جمع‌بندی

کمیته جایزه نوبل گفت که نتیجه کار این دو دانشمند به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده، برنامه‌هایی مانند ترجمه‌های ماشینی و امکان تشخیص چهره در ابزارهای هوشمند گوناگون…آینده هر چه که باشد برای بازار کار انسانی بسیار پرتلاطم خواهد بود. هیچ کس نمی‌داند که با نابودی صدها شغل در آینده‌ای نزدیک دولت‌ها و کارگران چه واکنشی نشان خواهند داد، باید دید…اما نباید صرفاً تماشاچی بود.