مکانیک از دیرباز جزو پیشران‌های توسعه و پیشرفت عمل کرده امّا در دنیای امروز چه دانشگاه‌هایی در این زمینه پیشرو هستند؟
به گواه تاریخ، بشر هماره در پِی راه‌ها و ترفندهایِ نوآورانه برای بهبود کیفیت زندگی خود بوده و علم مکانیک نیز در این مسیر نقشی کلیدی بازی کرده است. از ساخت اهرام مصر و برج پیزا بگیرید و تا به دنیای مدرن پیش بیایید که برج ایفلی از دلش بیرون آمده که نمادی از مدرنیته شده. اما امروزه روز، مکانیک دیگر آن علم ساده‌ی گذشته و محاسباتِ دم‌دستی نیست، نه! دستخوش تغییرات بسیار چشمگیری شده که زندگی بشر را چه در شهرها و چه در فضاسازه‌ها متحول کرده است. تحول عظیمی که نمی‌توان بدون اشاره به دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی فهمیدش. از همان مراکزی حرف می‌زنم که با پرورش نسل‌های جدید مهندسان و پژوهشگران، در پیشبرد این علم حیاتی سهم بسزایی داشته‌اند.
رشته‌یِ مهندسی مکانیک موضوعات گسترده‌ای را پوشش می‌دهد؛ از مکانیک جامدات و سیالات گرفته تا ترمودینامیک و متالورژی. این گستردگی و تنوع، نیاز به تحقیق و نوآوری‌های پیوسته دارد، و دانشگاه‌های پیشرو در سراسر جهان هر ساله سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در این حوزه انجام می‌دهند. از ساخت موتورها و توربین‌ها تا طراحی سامانه‌های پیچیده خودروها و هواپیماها، مکانیک عملاً همه جوانب صنعت و زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار داده است.
مکانیک پیشران انقلاب فناوری
این رشته با انقلاب صنعتی در اروپا متولد شد و از آن زمان تاکنون، به لطف دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی، به یکی از اصلی‌ترین محرک‌های توسعه فناوری تبدیل شده است. با اینکه بخش‌هایی از این علم در کشورهایی مانند آلمان توسعه یافت، اما در سال‌های اخیر دانشگاه‌های ایالات متحده، بریتانیا، و حتی کانادا در صدر برترین‌ها قرار گرفته‌اند.
بر اساس جدیدترین رتبه‌بندی جهانی در سال ۲۰۲۴، شش دانشگاه از ایالات متحده و دانشگاه‌هایی از بریتانیا، ژاپن، چین، و کانادا، در میان ۱۰ مرکز برتر مهندسی مکانیک جهان قرار دارند. این فهرست عبارتند از:
۱. مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) – ایالات متحده: بهترین دانشگاه در مکانیک، به دلیل تحقیقات پیشرفته و همکاری‌های گسترده با صنعت.
۲. دانشگاه استنفورد – ایالات متحده: معروف به نوآوری و همکاری‌های میان‌رشته‌ای.
۳. دانشگاه کالیفرنیا، برکلی – ایالات متحده: با سابقه‌ی طولانی در تولید مهندسین برجسته.
۴. دانشگاه تسینگهوا – چین: از رهبران جهانی در آموزش مهندسی مکانیک.
۵. دانشگاه هاروارد – ایالات متحده: با تمرکز بر تحقیقات و خروجی‌های پژوهشی برجسته.
۶. دانشگاه میشیگان – ایالات متحده: شناخته شده برای تحقیقات نوآورانه در زمینه‌های مختلف مهندسی.
دانشگاه نانیانگ (NTU) – سنگاپور: با برنامه‌های تحقیقاتی پیشرفته و همکاری‌های بین‌المللی قوی.
۷. دانشگاه ایلینوی اربانا-شمپین – ایالات متحده: به دلیل کیفیت بالای تحقیق و آموزش.
۸. دانشگاه توکیو – ژاپن: آموزش عالی همراه با کاربردی‌سازی پژوهشی.
۹. دانشگاه کمبریج – بریتانیا: تمرکز ویژه بر آموزش نظری و عملی.
۱۰. دانشگاه تورنتو – کانادا: بهترین دانشگاه کانادا و مناسب برای دانشجویان بین‌المللی.
دانشگاه RWTH آخن نیز به‌عنوان تنها نماینده آلمان، در جایگاه ۱۹ این رتبه‌بندی قرار گرفته و با وجود پیشینه‌ی درخشان آلمان در این حوزه، اکنون این کشور از لحاظ مراکز برتر مهندسی مکانیک جایگاه خود را به دانشگاه‌های آمریکا و آسیا واگذار کرده است.
